Yutma bozuklularının tedavisinin planlanmasının yapılabilmesi için öncelikle hastanın detaylı olarak değerlendirilmesi gereklidir. Hangi tedavi stratejisinin hasta için doğru olduğunun kararı bu değerlendirme sayesinde verilebilir.
Yutma sorununun nedenini anlamak ve buna uygun terapi yöntemlerini belirlemek açısından değerlendirme iki yöntemle yapılabilir. Bunlardan biri Fleksibl Endoskopik Yutma Değerlendirilmesi (Endoskopla yutma değerlendirmesi), diğeri ise Modifiye Baryum Yutma Çalışması (Videofloroskopi= Radyolojik olarak yutma değerlendirmesi) dır. Bu iki tanı ve değerlendirme yönteminden bazen biri, bazen diğeri, bazen de her ikisi aynı hasta için kullanılabilir.
Her iki yöntemle de hangi kıvamdaki gıdaların yutulabildiği ya da yutulamadığı belirlenir, bazı terapi tekniklerinin yutmaya olan etkisi değerlendirilebilir. Bu değerlendirmelerin ışığında terapi stratejileri belirlenir.
Yutma bozukluğu olan hastalarda hekim ve terapiyi verecek olan dil konuşma terapisti arasında yakın temas ve işbirliği bulunması elzemdir.
Yutma tedavisinde uygulanan bazı terapi yöntemler şunlardır:
• Diyet modifikasyonu: Hastanın daha kolay ve güvenle yutabileceği yiyecek içeriğini ve uygun kıvamı düzenlemek
• Yutmanın daha etkin olmasını sağlayacak belli baş-boyun pozisyonları ve stratejileri (duyusal uyarı, elektriksel uyarı tedavileri vs) belirlemek
• Yutma egzersizleri: Hastanın ihtiyacına uygun ağız-yüz-dil-dil kökü-yutak egzersizleri ile kas gücünü geliştirmek